Het onderzoek

Zo, het is helaas een tijd geleden dat ik iets heb kunnen schrijven. Er is inmiddels zoveel gebeurd dat ik niet weet hoe ik het allemaal in een stuk moet vertellen. Je zal misschien denken, goh, heb je het druk? In Afrika? En ja, het is druk! Maar druk op een leuke manier. Dit stukje gaat voornamelijk over mijn onderzoek en is dus wat aan de serieuze kant ;). Er komen snel meer stukjes! (Ze zijn zelfs al geschreven dus dat maakt het makkelijk)

De afgelopen weken zijn erg afwisselend geweest. We hebben de laatste voorbereidingen getroffen voor de base-line metingen, alle ouders geinformeerd, contracten getekend, kinderen uitgenodigd, wie eet er wel goed, wie zou er uit moeten? En met goede moed begonnen we aan de base-line metingen!

Op zo’n meet dag zijn er een heel aantal dingen die moeten gebeuren. De cassave moet natuurlijk gewoon bereid worden, maar ook een ontbijt bestaande uit brood en thee voor de ouders en kinderen zodat ze na het bloedprikken wat kunnen eten. Er is een registratie plek, een plaats voor speeksel afname, bloedafname, bloedanalyse, lengte en gewicht metingen, enquêtes over gezondheid, een urine afname plaats en een uitslagenplaats. Dan moet er ook nog een coördinatie zijn zodat iedereen in een duidelijke stroom van de ene naar de andere plaats gaat en het geen grote chaos word.

Analyse in het veld voor hb en crp met Wandjiku

Julius die de 'blinding' van de supplementen doet. De kamer is geel gemaakt voor de analyse van de bloedsamples. Vitamine A is lichtgevoelig en op deze manier probeer je de afbraak daarvan te voorkomen.

Dit soort dagen zijn altijd hectisch, druk en leuk. De eerste bloedafname dag ging redelijk soepel, er waren geen nummers omgewisseld of andere gekkigheden. Na de analyse op de school ben ik naar het ziekenhuis gegaan met Wandjiku, een PHD’er, om daar een aantal andere analyses uit te voeren. Begin van de avond kom je terug en moet je alle dozen en spullen weer in orde maken voor de volgende dag en alles van deze dag op de juiste plaats opbergen om het later in te voeren in de database.

Maggie die even kijkt of alles nog goed gaat met de thee

De volgende dag verloopt nagenoeg hetzelfde behalve dat er zoveel kindjes ontzettend bang zijn voor het bloedprikken dat het niet meer leuk is. Als het gegil en geworstel van de kindjes is niet leuk om te zien. De ouders gaan heir ook op een totaal andere manier met hun kinderen om dan wij dat doen. Waar wij ze misschien op schoot nemen en een beetje proberen te troosten zitten deze ouders gerust 2 meter verderop schaapachtig voor zich uit te staren. Uitzonderingen daargelaten, maar totaal anders dus! Met tranen in mijn ogen zijn we verder gegaan met het bloedprikken. Uiteindelijk hebben we niet iedereen kunnen prikken omdat het te moeilijk was en te lang duurde. We besloten er een derde dag aan vast te plakken om de resterende 15 kindjes te prikken. Een heftige dag!

Elizabeth die wat extra mais bij de githeri gooit

De laatste dag ging het gelukkig redelijk soepel en zijn alle monsters binnen. Na alle analyses hoeft er niemand uitgesloten te worden op basis van een laag hb of een hoog crp. In totaal zijn er 5 kindjes die nu uitgesloten zijn en heb ik er 84 over. Ze zijn uitgesloten omdat er een niet op kwam dagen, er eentje te weinig at en een aantal waar geen bloed van genomen kon worden.

Na deze week moest alle registratie op orde worden gebracht en alles klaar gemaakt worden voor de randomisatie. De randomisatie betekent dat kinderen in een groep worden ingedeeld volgens een bepaald loting systeem wat in Nederland uitgevoerd wordt. Op basis van de hele strata, alle data van de kinderen in alle scholen worden ze geloot. Helaas waren we pas laat op de zondag te weten gekomen wie in welke groep zit. De maandag daarna begon het echt, de interventie met op het menu: gele en witte cassave!

Alle pannen op het vuur!

In mijn school staat een grote tent met drie ruimtes, eentje voor iedere groep. Zo is er groep paars (witte cassave en pil 1) groep blauw (witte cassave en pil 2) en groep groen (gele cassave en placebo).  Omdat het een ‘blinde’ studie is weten wij niet wat pil 1 en 2 precies is. De ene is een placebo en in de andere zit werkzame beta-caroteen maar welke wat is horen wij niet te weten. De uitkomst zal pas aan het einde van de 20 weken bij de analyses bekend worden en dat wordt de code verbroken. Een van de onafhankelijke assistenten van het onderzoek heeft de potten ‘geblindeerd’ en de code naar Nederland per mail gestuurd.

Ouder die komt helpen met het uizoeken van de mais en de bonen

En nog een...

De eerste dag van de interventie was een spannende dag. Het is altijd maar de vraag of je genoeg voorbereidingen hebt getroffen, alles duidelijk aan iedereen uitgelegd hebt etcetera. Qua koken ging het allemaal prima en de gele cassave bleek ook nog eens een stuk makkelijker te snijden zijn dan de witte! De volgende uitdaging was zorgen dat alle kindjes in de juiste ruimte van de tent gingen zitten. Een kleine chaos maar al snel snapten ze het systeem en het uitserveren ging ook soepel. Toen ik een lepel gele cassave boven tafel hield vielen er bijna wat kinderen van hun stoel! WAT! Dat hadden ze echt nog nooit gezien! Kun je voorstellen dat onze aardappelen ineens roze zijn? Dat is natuurlijk vreemd voor ze maar gelukkig aten ze allemaal braaf hun bordjes leeg!

De volgende dag ging alles eigenlijk nog beter en we sloten de week af zonder missende kinderen! Een 100% score! Vanaf nu moeten we als er een kindje niet is het eten thuis bezorgen, iets wat je dus liever niet wilt hebben. Als onderzoeker doe je daarom zo hard mogelijk je best om eenmaal gerandomiseerde kindjes niet kwijt te raken. Voordat je onderzoek begint stel je een analyse plan wat kan bestaan uit een intention-to-treat analyse of een per protocol. Voor deze studie is voor een intention-to-treat analyse gekozen wat inhoudt dat je iedereen die gerandomiseerd is (dus in de studie in een groep is ingedeeld) ook meeneemt met je eindanalyse ongeacht wat er gebeurd. Als je dus iemand verliest om wat voor reden dan ook zal je die moeten meenemen en is de uitkomst van je studie minder sterk.

En nog een paar!

Zoals gezegd gaat het op mijn school meestal redelijk soepel. Hier en daar wat besprekingen met de altijd vervelende headmaster, wat klagende koks maar verder gaat het voeden goed! Tot deze week, waar voorgaande weken alle kindjes braaf aanwezig waren, waren er deze week een aantal niet. Het begon vorige week met een jongetje die malaria zou hebben. Kenianen denken bij het minste geringste pijntje al dat ze malaria hebben (gaat vaak binnen een dag over). Ik nam het in het begin niet al te serieus en ben bij hem langs geweest om het eten alsnog te geven. Een aantal dagen later was hij weer op school dus ik maakt me geen zorgen.

De zak moet gewogen worden, maar hoe gaan we dat doen?

Zo dus! 80 kilo schoon aan de haak!

Deze week was hij er echter weer niet, na wat rondvragen en een belletje hier en daar bleek dat hij was overgeplaatst naar een andere school! Dat is natuurlijk niet de bedoeling dus wij, hop op onze fiets richting de Chulu hills waar hij vlak bij woont. Na een gesprekje met de moeder bleek dat ze ontevreden was over de school en dat zijn oudere broer een aantal flinke klappen had gehad van een docent. Dat soort dingen gebeuren hier helaas erg vaak. Ze vond het gelukkig wel oke als wij iedere dag het eten komen brengen. Een gelukje is dat het familie van een van de koks is en zij ook erg dichtbij woont.

De fietstocht was nog niet afgelopen want we moesten nog naar een gezin waarvan we vermoedden dat ze gingen verhuizen. Het is leuk om door de omgeving te fietsen en doordat je als blanke nogal opvalt word je overal aangehouden om even een praatje te maken of een vraag te beantwoorden. Ik kwam een heel aantal ouders tegen en iedereen denkt dat jij het antwoord voor ze klaar hebt, medicijnen voor ze hebt of andere bijkomstigheden kunt oplossen. Ook word je uitgenodigd om een kip daar te kopen, of een etentje daar te doen. Best leuk!

Alle ouders bij de keuken

Eenmaal aangekomen bij het ‘verhuis-gezin’ bleek het verhaal inderdaad te kloppen. Je probeert er alles aan te doen om geen kinderen te verliezen maar helaas was de helft van het gezin al op weg naar Malindi (bij de kust). Ook hadden ze de koe al verkocht en van de opbrengst buskaartjes gekocht! Mooie onderhandelingen vinden hier plaats. Helaas nu dus 3 jongens verloren en 1 kindje waar we iedere dag langsgaan.

Vroeg in de ochtend tijdens het pellen

Hopelijk vallen er niet nog meer kindjes af en kan ik alle leuke koters eten blijven geven. Het cassave pellen, olie afwegen, water afwegen enzovoorts is soms best eentonig maar als dan rond half 11 de pre-school kindjes pauze hebben en blij naar de keuken komen rennen om een en ander naar de tent te brengen word ik weer helemaal blij! Het zijn echt zo’n droppies!

Uitdelen van githeri tussen de middag... Ja, dat is echt wel mijn lunchpotje hoor! Sommige hebben mooie lunchbakjes maar ook een heel aantal hebben bakjes waar eerst boter ofzo in heeft gezeten.

De drie kleuren in de tent komen overal terug, zo zijn er dus ook gekleurde bordjes en gekleurde 

bakken waar de lepels in zitten. Verder moeten er altijd nog weegschalen, pillenpotten, bekers en stoelen naar de tent worden gebracht. Ik heb de koters een keer later zien waar alles moest en tot mijn verbazing hebben ze het onthouden! Iedere keer dat ik nu naar de tent loopt staat alles precies op de goede plek, echt zo lief! Dat soort dingen maakt het werk erg leuk! 

Twee van mijn lieve pre-schoolers

Naast het cassave pellen en voeden is er in de middag altijd nog wel wat te doen. Een vrije middag is zeer zeldzaam en als je dan een middagje vrij hebt gepland kun je altijd nog de pech hebben dat je een uur op een matatu terug naar Kibwezi staan te wachten. Een keer per week ben je een middag zoet met cassave halen en rond de scholen brengen, twee korte middagen zijn gevuld met de cassave samples te verwerken en de andere middagen probeer je je administratie en je data in te voeren of moet er nog een boodschap hier en daar gehaald worden. Dat ik hier ben om mijn thesis te schrijven laat ik voor het gemak maar achterwege. Oeps. 

Nog meer droppies!

Naast al het werk maak je natuurlijk ook nog wel andere dingen mee. Ik heb volgens mij al eens verteld over dat je niet met blote knieën kunt rondlopen want, tja, dat weet eigenlijk niemand echt. Zo zijn er nog veel meer van dat soort dingen. Zo geloven ze bij Thange, een van de andere scholen, dat je verkouden wordt van het eten van koude olie door je eten. Geloven ze bij KARI dat rauwe gele cassava niet goed is voor je libido en nog meer ongein! Oja, ze geloven ook allemaal dat Nederlanders Engels als voertaal gebruiken, dat wij allemaal een schoonmaakster, chauffeur en kok hebben en ons waar mogelijk met een helikopter verplaatsen want wij zijn toch wel zo rijk!

Ik kan heel goed cassave eten!

Nog iets wat iedereen hier heel vreemd vind en ook wel begrijpelijk is, is dat ik niet in God geloof. Omdat iedereen hier religieus is word er vaak gevraagd naar welke kerk je op zondag gaat. Dan komt het hoge woord eruit en vertel ik dat ik niet geloof. De reacties verschillen van: What? You do not worship? What? Tot heh, why? You do not believe? How is that possible? Na wat uitleg over opvoeding en opgroeien in een land van religie niet zozeer de boventoon voert snappen ze het maar blijven ze me raar aankijken. Want een blanke die en niet gelooft en zich niet per helikopter verplaatst is toch wel een hele bijzondere ;).